Trong các giao dịch và hoạt động kinh doanh, người đại diện công ty (thường là giám đốc, tổng giám đốc,) có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thực hiện các quyết định, ký kết hợp đồng và điều hành hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi vượt quá thẩm quyền hoặc hành động trái pháp luật, người đại diện theo pháp luật của công ty có thể phải chịu trách nhiệm cá nhân. Vậy, khi nào người đại diện công ty phải chịu trách nhiệm cá nhân và pháp luật quy định như thế nào về trách nhiệm này?
1. Trách Nhiệm Cá Nhân Của Người Đại Diện Công Ty
Người đại diện công ty có thể chịu trách nhiệm cá nhân trong các trường hợp hành động vượt quá quyền hạn được giao hoặc có hành vi vi phạm pháp luật. Cụ thể:
- Vi phạm quyền và nghĩa vụ của công ty: Khi người đại diện ký kết hợp đồng hoặc thực hiện hành vi không được phép, gây thiệt hại cho công ty hoặc đối tác, người đại diện sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
- Ký kết hợp đồng ngoài thẩm quyền: Nếu người đại diện vượt quá phạm vi quyền hạn của mình, ví dụ như ký hợp đồng có giá trị vượt quá quy định hoặc không có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền trong công ty (Hội đồng quản trị, Hộ đồng thành viên ), họ sẽ chịu trách nhiệm cá nhân đối với những thiệt hại phát sinh.
- Vi phạm nghĩa vụ thông báo, báo cáo: Người đại diện công ty có trách nhiệm đảm bảo việc báo cáo hoạt động của công ty đúng hạn với cơ quan nhà nước. Nếu không thực hiện đúng, họ có thể phải chịu trách nhiệm cá nhân tương ứng với hậu quả mình gây ra.
2. Đại diện ký kết hợp đồng không đúng thẩm quyền
Khi người đại diện ký hợp đồng vượt quá quyền hạn được cấp, ví dụ như ký hợp đồng vay vốn vượt quá giá trị cho phép, hoặc ký hợp đồng không được sự đồng ý của Hội đồng quản trị (HĐQT), họ có thể bị yêu cầu chịu trách nhiệm về những thiệt hại mà hợp đồng đó gây ra.
- Vi phạm quy định pháp luật trong quá trình điều hành
Nếu người đại diện thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, ví dụ như trốn thuế, làm giả báo cáo tài chính, chiếm dụng tài sản công ty, họ sẽ chịu trách nhiệm cá nhân về hành vi đó.
- Không thực hiện nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi của cổ đông, công ty
Trong trường hợp người đại diện không bảo vệ quyền lợi của công ty hoặc cổ đông, chẳng hạn như để công ty bị lỗ lớn do hành động thiếu thận trọng hoặc lợi dụng quyền lực để vụ lợi cá nhân, người đại diện có thể phải chịu trách nhiệm trước cổ đông hoặc các bên liên quan.
3. Hậu Quả Pháp Lý Khi Người Đại Diện Vượt Quá Thẩm Quyền
❌ Chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại: Khi hành động của người đại diện gây thiệt hại cho công ty hoặc đối tác, họ có thể bị yêu cầu bồi thường thiệt hại cá nhân (bao gồm cả thiệt hại tài chính và vật chất).
❌ Chịu trách nhiệm hình sự: Nếu hành vi vi phạm của người đại diện liên quan đến các tội phạm kinh tế như trốn thuế, tham nhũng, lừa đảo thì ngoài trách nhiệm bồi thường thiệt hại, khi đủ yếu tố cấu thành tội phạm họ còn có thể chịu trách nhiệm hình sự.
❌ Chịu phạt hành chính: Nếu người đại diện không thực hiện nghĩa vụ báo cáo, nộp thuế đúng hạn, họ có thể bị xử phạt hành chính.
4. Các Lưu Ý Khi Làm Người Đại Diện Công Ty
✔ Hiểu rõ quyền hạn của mình: Người đại diện phải nắm rõ quyền hạn và nghĩa vụ được giao theo quy định của công ty và các quy định pháp luật để tránh hành động vượt quá thẩm quyền.
✔ Đảm bảo hợp đồng đúng thẩm quyền: Trước khi ký kết hợp đồng, người đại diện cần xác định rằng mình có quyền ký kết hợp đồng đó, đồng thời phải có sự chấp thuận của Hội đồng quản trị (nếu cần).
✔ Thực hiện báo cáo đúng hạn: Đảm bảo thực hiện nghĩa vụ báo cáo tài chính, thuế và các nghĩa vụ khác đúng hạn để tránh bị xử lý vi phạm.
✔ Tư vấn pháp lý trước khi hành động: Để tránh các sai sót có thể dẫn đến thiệt hại lớn, người đại diện công ty nên tham khảo ý kiến luật sư trước khi đưa ra quyết định lớn về hợp đồng hay các vấn đề pháp lý.
5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Câu 1: Người đại diện công ty có thể chịu trách nhiệm cá nhân đối với khoản nợ của công ty không?
Chỉ khi người đại diện hành động ngoài thẩm quyền hoặc vi phạm pháp luật trong quản lý tài chính, họ có thể chịu trách nhiệm cá nhân đối với các khoản nợ.
Câu 2. Có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại từ người đại diện khi họ hành động sai?
Có, nếu hành động của người đại diện gây thiệt hại cho công ty hoặc đối tác, họ có thể bị yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
Lưu ý: Bài viết nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho việc luật sư tư vấn.
—————————
Công ty Luật Anh Sĩ
Số 253AC2, đường số 4, KDC Hồng Phát, phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ
0292.224.6698
congtyluatanhsi@gmail.com
